Koszyk jest pusty 
Wstęp
Terapia bańkami znajduje coraz szersze zastosowanie w świecie sporcie. Regeneracja sportowca to jeden z podstawowych czynników wpływających na osiągane wyniki sportowe oraz zdrowie. W gąszcz możliwości regeneracyjnych, profilaktycznych, rehabilitacyjnych świetnie wpisują się bańki, czyli terapia próżniowa, usprawniając układ ruchu zawodnika zdecydowanie przyspieszając regenerację i działając w ramach ochrony przed możliwymi kontuzjami.
Praca ma na celu przybliżenie zagadnienia terapii bańkami u sportowców, nie omijając historii baniek i niewątpliwych zalet wynikających ze stosowania ich na co dzień. Medaliści olimpijscy poddają się zabiegom z użyciem baniek i potwierdzają ich prozdrowotny wpływ co zostanie również zaakcentowane w przedstawionej pracy.
HISTORIA TERAPII PRÓŻNIOWEJ Z ZASTOSOWANIEM BANIEK
Terapia naturalna jaką jest stawianie baniek znana nam jest od ponad pięciu tysięcy lat i z powodzeniem stosowana na całym świecie w różnorakich dolegliwościach, mając wiele zastosowań.
Zaczynano od baniek wytwarzanych z rogów zwierząt, po bańki z gliny, czy bambusa. Następnie bańki produkować zaczęto z metalu oraz szkła.
Stosowane przez Babilończyków i Egipcjan, aż po samego Hipokratesa. Ojciec medycyny jak nazywany jest Hipokrates uznawał, że w momencie kiedy między wszystkimi humorami (teoria humoralna) panuje równowaga, organizm człowieka będzie zdrowy. Stąd też opracowana przez niego metoda lecznicza opierała się na oddziaływaniu na krew, flegmę, żółtą i czarną żółć.
Historia mówi również, że do połowy XIX wieku terapie bańkami stosowano z sukcesami w lecznictwie otwartym, jak i szpitalach.
Świetnie podsumował to chirurg Charles Kennedy pisząc w 1826 roku: ,,Sztuka stawiania baniek jest tak znana, a korzyści wynikające z jej stosowania odczuwane od tak dawna, że raczej nie ma potrzeby udowadniania skuteczności tego, co nie tylko spotyka się z aprobatą we współczesnych czasach, ale było cenione już w starożytności.’’
Kolejnym etapem historii jest sceptycyzm co do skuteczności baniek powodowany przede wszystkim okresem bardzo wzmożonego rozwoju medycyny. Krytyczne opinie miały zasadniczy związek ze skupieniem się na leczeniu za pomocą szeroko pojętej farmakologii i chęci odejścia od metod stricte naturalnych.
Mimo różnych zdań po dziś dzień terapia bańkami jest stosowana i propagowana szczególnie w gronie naturopatów, a trudno nie spotkać osoby, która baniek nie kojarzy z czasów swojego dzieciństwa, stosowanych przez dziadków na choćby wszelakie infekcje.
U sportowców zaś bańki zaczęto mocno dostrzegać niedawno. Zastosowanie starożytnej techniki stawiania baniek przez różnych sportowców objawiło się między innymi z przytupem na letnich Igrzyskach Olimpijskich 2016 w Rio de Janeiro.
DZIAŁANIE I SKUTKI TERAPII BAŃKAMI U SPORTOWCÓW
Lecznicze zastosowanie baniek ma dwa główne filary, jakim są przestrojenie lecznicze oraz leczenie segmentalne.
W przestrojeniu będzie nam zależało na wynaczynieniu krwi, czyli wydostaniu się krwi poza naczynie krwionośne co samo w sobie działa jako bodziec leczniczy. A w leczeniu segmentalnym skupiać się będziemy na postawieniu baniek w odpowiednich miejscach, co ma decydujące znaczenie terapeutyczne.
U sportowców zastosujemy również bardzo skuteczny masaż bańkami.
W trakcie zabiegu dochodzi do trzech najważniejszych zjawisk:
- Podciśnienie, które powoduje uniesienie skóry po przystawieniu bańki. Dzięki temu dochodzi do rozdzielenia tkanek, które bywają wręcz zrośnięte. U sportowców często dochodzi do sklejenia powięzi i mięśni. Każdy zrost powoduje hamowanie prawidłowych funkcji co następnie przeradza się w uraz, czyli kontuzję.
- Rozszerzenie naczyń, które występuję dzięki rozluźnieniu mięśni gładkich w okolicy poddanej zabiegowi powoduje napływ płynów ustrojowych co świetnie wpływa na regeneracje tkanek. By światło naczynia krwionośnego mogło się powiększyć potrzeba odpowiednich związków jak np. histaminy.
- Wymiana płynów w organizmie w bardzo dużym stopniu. Dochodzi do niej dzięki podciśnieniu, które doprowadza do oddziaływania na limfę, krew, czy płyny tkankowe. Następuje mocny napływ płynów do struktur, jakie opracowujemy za pomocą baniek, a następnie przyspieszoną ich wymianę (płynów).
Najważniejsze korzyści dla sportowców wynikające z terapii bańkami:
- Przyspieszenie procesu usuwania produktów przemiany materii, które są zbędne jak np. kwas mlekowy,
- Stymulacja procesów oczyszczających tkanki, szczególnie tkankę mięśniową,
- Sprowadzenie większej ilości tlenu i krwi do tkanek, co przekłada się na szybszą regenerację powysiłkową,
- Poprawienie mobilność, powodując rozluźnienie powięziowo-mięśniowe,
- Przyspieszenie procesów rehabilitacji w sytuacjach urazów/kontuzji zawodników.
U sportowców do stawiania stosuje się najczęściej bańki bezogniowe – próżniowe plastikowe bądź szklane. Natomiast do masażu bańkami, który fenomenalnie działa drenażowo przy tak zwanym masażu limfatycznym, używa się baniek gumowych, zwanych chińskimi.
Zdecydowanie to od terapeuty i potrzeb zawodnika będzie uzależniona metoda pracy bańkami oraz ich rodzaj, który zostanie użyty.
Pamiętać należy o sytuacjach, kiedy baniek nie można użyć, szczególnie:
- Nie stosujemy baniek w miejscu, gdzie doszło do ostrego, świeżego urazu,
- Przy otwartych ranach,
- Przy zmianach skórnych spowodowanych między innymi chorobami zakaźnymi,
- Przy żylakach,
- Przy zakrzepicy żył głębokich.
Czynnikiem zasadniczym, na który również trzeba kłaść nacisk to nawodnienie. Podczas terapii należy dużo pić. Jest to związane z faktem zasysania przez bańki płynów do miejsc, które są zajęte przez stany zapalne lub, które są za mało nawodnione. Omawiane płyny pochodzą z lepiej nawodnionych tkanek z przestrzeni międzykomórkowych znajdujących się w okolicy opracowywanych struktur.
PRZYKŁADY UŻYWANIA BANIEK U SPORTOWCÓW
7 sierpnia 2016 roku podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich wzrok komentatorów sportowych oraz kibiców skupiał się na pływaku Michaelu Phelpsie.
Olimpijczyk z największą liczbą medali olimpijskich w historii podszedł do rywalizacji w sztafecie 400 x 100 z okrągłymi śladami znajdującymi się na prawym ramieniu. Były to siniaki, czyli wynaczynienia po zastosowaniu baniek.
Nie był to jedyny sportowiec, entuzjasta bańkoterapii. Inni reprezentanci USA jak Alex Naddour, czy Natalie Coughlin również startowali w swoich konkurencjach po stosowaniu baniek.
Jeśli na tak wysokim poziomie sportowym terapia ta jest brana pod uwagę, można jasno stwierdzić, że przynosi pozytywny efekt i wspomaga organizmy sportowców.
Wspomniany gimnastyk Naddour powiedział w wywiadzie dla USA Today, że stawianie baniek to „sekret…który utrzymuje mnie w zdrowiu. To lepsze niż jakiekolwiek pieniądze, które wydałem na cokolwiek innego”. Natomiast w trakcie konferencji prasowej w 2016 roku, Vollmer i Miller, pływacy olimpijscy opowiadali o zaobserwowanych korzyściach płynących ze stawiania baniek w ich przypadku.
Wiemy już, że sportowcy poddają się stawianiu baniek, ale nie jest im obcy również masaż bańkami. Masaż działa powierzchownie, a wykonywany przede wszystkim w przypadkach problemów z mięśniami i stawami (zastoje, zrosty, skurcze) poprawia ukrwienie i krążenie krwi, zmniejsza ból, rozluźnia opracowane struktury i rozgrzewa. Jest to nieoceniona forma odnowy biologicznej po intensywnej aktywności fizycznej.
PODSUMOWANIE
Regularne używanie baniek będzie zmniejszało szansę na kontuzję, które w świecie sportu nie są rzadkością. W pracy ze sportowcami dzielimy terapie na przedstartową, czyli moment przygotowania do zawodów i chwili przed nimi, oraz na terapie postartową, która ma na celu doprowadzić do szybszej regeneracji zawodnika.
Należy zawsze podchodzić do danego sportowca indywidualnie by efekty terapeutyczne były jak najlepsze.
Zwrócić należy uwagę na czynniki, przez które bańkoterapię prowadzi się inaczej u osoby aktywnej fizycznie, w porównaniu do człowieka, który nie uprawia sportu:
- Stopień, w jaki są nawodnione tkanki,
- Aktywność tkanki mięśniowej oraz jej regeneracja,
- Wymagania terapeutyczne zależne od faz – przed czy po starcie w zawodach,
- Kontuzje wynikające z przewlekłych przeciążeń tkanek.
Dodając do całego szeregu możliwości odnowy biologicznej i profilaktyki terapie bańkami, podnosimy szanse sportowe podopiecznego i dbamy w sposób naturalny o jego zdrowie.
BIBLIOGRAFIA
Książki:
1. Shannon Gilmartin, Współczesna Terapia Bańkowa, Purana, 2018
2. Heldwig Piotrowski-Manz, Sztuka stawiania baniek, Bernardinum, Pelpin 2020
Strony internetowe:
2. https://polish.mercola.com/sites/articles/archive/2019/07/04/stawianie-baniek.aspx
3. https://tcmblog.pl/terapie-naturalne/terapia-bankami-dla-zdrowia-i-urody/
Przemysław Stupnowicz
